Zaburzenia psychosomatyczne i ich leczenie
O człowieku od wieków myślano jako o jedności ciała i psychiki. Zarówno laicy i profesjonaliści wiedzą, że te dwie sfery przenikają się. Ich wzajemny związek podkreślony został w najnowszej definicji opracowanej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), która opisuje zdrowie jako „pełny dobrostan psychiczny, fizyczny i społeczny”.
Kiedy z trudnością lub w ogóle nie dopuszczamy do siebie nieprzyjemnych emocji: poczucia winy, lęku, złości czy wstydu, to znajdują one inne ujście. W takich sytuacjach sięgamy po używki, kłócimy się z bliskimi lub zaczynamy gromadzić emocje w ciele.
Osobowość psychosomatyczna
Jeśli nawykowo gromadzimy emocje w ciele i taki sposób reagowania stał się częścią naszej osobowości, to wówczas mówimy o osobowości psychosomatycznej.
Ludzie z osobowością psychosomatyczną z trudem uświadamiają sobie własne emocje, a czasem w ogóle ich nie odczuwają. Prezentują pozornie bezemocjonalne reagowanie na siebie i innych. W dzieciństwie osoby takie nauczyły się, że przeżywanie emocji może być groźne i niebezpieczne. Często wiąże się to z brakiem wystarczająco obecnych opiekunów, których zadaniem na wczesnych etapach życia jest m.in. nauczenie dziecka jak rozumieć własne doświadczenia emocjonalne.
Ludzie z taką osobowością mogą cierpieć na jedną z chorób psychosomatycznych: atopowe zapalenie skóry, astmę oskrzelową, reumatoidalne zapalenie stawów, nadczynność tarczycy, zapalenie jelita grubego, chorobę wrzodową, pierwotne nadciśnienie tętnicze. W przypadku chorób psychosomatycznych mamy do czynienia z realnym uszkodzeniem ciała.
Na wystąpienie chorób serca szczególnie narażone są osoby, które charakteryzuje tzw. wzorzec osobowości typu A. Są to osoby bardzo ambitne, niecierpliwe, ciągle spieszące się, mające tendencje do rywalizacji, o znacznym poczuciu władzy. Osobom wpisującym się we wzorzec osobowości typu A grozi znacznie wyższe ryzyko zachorowania niż osobom we wzorcu osobowości typu B (osobom spokojnym, odprężonym, optymistycznym).
Objawy psychosomatyczne
Czym innym są objawy psychosomatyczne. Na przykład na terapię zgłosił się pacjent, który odwiedził wielu specjalistów z powodu ogłuchnięcia na jedno ucho. Lekarz zasugerował psychoterapię. W toku terapii okazało się, że chłopak (19 lat) przeżywał rozwód rodziców, którzy bardzo mocno go zaangażowali w ich sprawy. Ogłuchnięcie na jedno ucho było sposobem na częściowe odcięcie się od ich rozwodu, sposobem zakomunikowania światu za pomocą ciała „nie chcę was już tak dużo słuchać”. Przed terapią chłopak nie był tego świadomy i przypisywał dolegliwość czynnikom fizjologicznym.
Inne często występujące objawy psychosomatyczne to wysypki, drętwienie kończyn, problemy z potencją, różnego rodzaju kłucia, ból oraz duszności. Kiedy nasze emocje i niewyrażone pragnienia znajdują drogę do słów, nie potrzebują już mówić za pomocą ciała i objawów w nim się pojawiających. Można powiedzieć, że celem psychoterapii jest nazwanie tego co trudne, a co do tej pory pozostawało nienazwane i dlatego przerażające.
Choroby psychosomatyczne powinny być leczone zarówno medycznie jak i psychologicznie. Doświadczane przez chorego objawy, takie jak np. ból, duszności czy kłucie są prawdziwe i niezbędne jest odpowiednie leczenie medyczne, aby im przeciwdziałać. Z drugiej jednak strony niemożliwe jest całkowite wyleczenie chorób psychosomatycznych w oparciu o leczenie tylko i wyłącznie fizycznych objawów.
Autorka :Agnieszka Skawińska
