Nagła śmierć bliskiej osoby, gwałt, wypadek, czyjeś cierpienie to sytuacje, których doświadcza wielu ludzi, każdego dnia na całym świecie. Zdarzają się również sytuacje ekstremalne: wojny, ataki terrorystyczne, porwania, torturowanie. Trudno wyobrazić sobie emocje, które towarzyszą takim zdarzeniom. Wiele osób, doświadczając wydarzenia traumatycznego, po pewnym czasie powraca do normalnego życia. Jednak w innych przypadkach objawy stresu nie zanikają, a wręcz przybierają na sile. Nie zdając sobie sprawy, że pojawiające się symptomy wskazują na zespół stresu pourazowego, chory nie szuka specjalistycznej pomocy. Gdy przeżyta trauma całkowicie przekracza czyjeś możliwości przystosowawcze i dezorganizuje w znacznym stopniu życie, mamy do czynienia z zespołem stresu pourazowego.
Zespół stresu pourazowego
PTSD to zaburzenie lękowe, wywołane silnym, traumatycznym przeżyciem. W wyniku takiego zdarzenia osoba w nim uczestnicząca, po pewnym czasie zaczyna odczuwać uporczywy strach, niepokój, poczucie bezradności i wyczerpania, W jej odczuciu emocje wywołane traumą powracają, a chory przeżywa całą sytuację na nowo, tak jakby uczestniczył w niej kolejny raz. Symptomy te to flashbacki.
Flashback
Flashback jest jak migawka, która przywołana jednym skojarzeniem powraca do chorego. Wyzwalają je obrazy, dźwięki, słowa, myśl, wszystkie charakterystyczne dla traumatycznego zdarzenia. Chory odczuwa te same emocje, widzi identyczne obrazy, a nawet może odczuwać te same doznania fizyczne. Dzieje się to poza jego wolą. Flashbacki wywołują silny lęk, ciało reaguje drżeniem rąk, potliwością, łomotaniem serca. Flashbacki pojawiają się nagle, w ciągu dnia, ale również w snach, gdzie chory, budząc się z koszmaru, zachowuje się jakby nadal był uczestnikiem traumatycznego zdarzenia, gotowy do obrony własnej lub innej osoby. Chory za wszelką cenę stara się unikać sytuacji wyzwalających flashbacki, stąd uniemożliwia sobie przepracowanie traumy i przerobienie jej we wspomnienie, które nie wywoływałoby już tak skrajnych emocji.
Radzenie sobie ze wspomnieniem
Jak każde zaburzenie lękowe, tak i flashbacki pogarszają jakość życia chorego, wpływają na niską samoocenę, pogarszają jakość kontaktów z drugim człowiekiem, powodują wycofanie z życia. Najskuteczniejszą metodą radzenia sobie z reminiscencjami jest psychoterapia w nurcie poznawczo–behawioralnym. Praca z pacjentem ma na celu jak najszybciej przerwać objawy, a docelowo całkowicie je zredukować i umożliwić powrót do normalnego życia.
